ویژگیهای یک روغن موتور خوب به عوامل مختلفی بستگی دارد که میتواند تأثیر زیادی بر عملکرد و طول عمر موتور خودرو داشته باشد. در زیر به مهمترین ویژگیهای یک روغن موتور باکیفیت اشاره میکنیم:
1. ویسکوزیته مناسب
ویسکوزیته یا گرانروی نشاندهنده ضخامت و میزان مقاومت روغن در برابر جریان است. روغن موتور خوب باید دارای ویسکوزیتهای باشد که بتواند در دماهای مختلف (سرد و گرم) به خوبی عمل کند. ویسکوزیته مناسب موجب میشود تا روغن در دماهای بالا جریان یابد و قطعات موتور را به خوبی روانکاری کند و در دماهای پایین هم غلیظ نشود تا حرکت قطعات راحت انجام شود.
برای سنجش ویسکوزیته از استاندارد SAE استفاده میشود که به صورت اعدادی مانند 5W-30 مشخص میشود. عدد کمتر در سمت چپ نشاندهنده ویسکوزیته در دمای سرد (مثل زمستان) و عدد سمت راست نشاندهنده ویسکوزیته در دمای بالا است. روغن با ویسکوزیته مناسب، در دماهای مختلف از موتور به خوبی محافظت میکند.
2. پایداری حرارتی و اکسیداسیونی
یک روغن موتور خوب باید در برابر حرارت بالا و اکسیداسیون مقاوم باشد. وقتی روغن در معرض دمای بالا قرار میگیرد، ممکن است خواص خود را از دست بدهد و به صورت لجن درآید. روغنهای باکیفیت حاوی افزودنیهایی هستند که پایداری بیشتری در برابر تجزیه حرارتی و اکسیداسیونی دارند و از تشکیل لجن جلوگیری میکنند. این ویژگی به افزایش طول عمر روغن و کاهش نیاز به تعویض زودهنگام کمک میکند.
3. توانایی تمیزکاری (Detergency)
یک روغن موتور باکیفیت باید دارای خاصیت تمیزکاری خوبی باشد تا بتواند ذرات آلاینده، گرد و غبار، و رسوبات کربنی را که در اثر احتراق و سوختن تولید میشوند، جذب کند و آنها را از قطعات موتور دور نگه دارد. این ویژگی به تمیزی موتور کمک کرده و از رسوب و گرفتگی قطعات جلوگیری میکند.
4. محافظت در برابر سایش (Anti-Wear)
روغن موتور باید از قطعات موتور در برابر سایش محافظت کند. با گذشت زمان و حرکت مداوم قطعات فلزی در موتور، بدون روانکاری مناسب ممکن است سایش بین قطعات رخ دهد که به خرابی موتور منجر میشود. روغن موتور باکیفیت حاوی افزودنیهایی مانند زینک دیآلکیل دیتیوفسفات (ZDDP) است که به عنوان یک لایه محافظ بین قطعات عمل کرده و سایش را کاهش میدهد.
5. مقاومت در برابر خوردگی و زنگزدگی (Corrosion Protection)
موتورهای خودرو در معرض رطوبت و عوامل شیمیایی قرار دارند که میتوانند باعث خوردگی و زنگزدگی شوند. یک روغن موتور باکیفیت باید دارای افزودنیهای ضد خوردگی باشد که از قطعات فلزی موتور در برابر این عوامل محافظت کند. این ویژگی به خصوص در زمانی که موتور برای مدت طولانی بدون استفاده میماند، اهمیت زیادی پیدا میکند.
6. حفظ خواص در دماهای مختلف
روغن موتور خوب باید توانایی حفظ خواص خود را در دماهای مختلف، از سرمای شدید تا گرمای زیاد، داشته باشد. برخی از روغنها در دماهای پایین بیش از حد غلیظ میشوند و در دماهای بالا رقیق شده و کارایی خود را از دست میدهند. روغنهای سنتتیک در این زمینه عملکرد بهتری نسبت به روغنهای معدنی دارند و در شرایط دمایی گستردهتری کارآمد هستند.
7. طول عمر بالا
روغن موتور باکیفیت باید دوام بالایی داشته باشد و نیاز به تعویض مکرر نداشته باشد. برخی از روغنها پس از مدت زمان کوتاهی خواص خود را از دست میدهند و کارایی اولیه را نخواهند داشت. یک روغن خوب باید بتواند مدت زمان طولانیتری موتور را محافظت کند و در برابر تخریب مقاوم باشد.
8. کاهش اصطکاک (Friction Reduction)
کاهش اصطکاک بین قطعات متحرک موتور، یکی از اهداف اصلی روغن موتور است. روغن موتور خوب باید در کاهش اصطکاک و افزایش بهرهوری موتور مؤثر باشد. این ویژگی باعث کاهش مصرف سوخت و افزایش کارایی موتور میشود.
9. سازگاری با موتور و سوخت
روغن موتور باید با نوع موتور و نوع سوخت مورد استفاده در خودرو سازگار باشد. مثلاً برخی از روغنها برای موتورهای دیزلی یا بنزینی بهینهسازی شدهاند. انتخاب روغن مناسب برای نوع موتور میتواند تأثیر زیادی در عملکرد و طول عمر آن داشته باشد.
10. قابلیت سازگاری با افزودنیها
روغن موتور باید به خوبی با افزودنیهای مختلفی که در ترکیب آن وجود دارد، سازگار باشد. این افزودنیها شامل پاککنندهها، ضدسایشها، بهبوددهندههای ویسکوزیته، ضد اکسیداسیونها و غیره هستند که هر کدام وظیفه خاصی را در بهبود عملکرد روغن بر عهده دارند.
نتیجهگیری
یک روغن موتور خوب باید دارای ویژگیهای فوق باشد تا بتواند موتور خودرو را به طور مؤثر محافظت و روانکاری کند. انتخاب یک روغن مناسب نه تنها به افزایش عمر موتور کمک میکند، بلکه باعث بهبود کارایی خودرو و کاهش مصرف سوخت نیز میشود.